Theo quy định của pháp luật, một số tranh chấp đất đai bắt buộc phải tiến hành thủ tục hòa giải trước khi khởi kiện yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp. Nếu tranh chấp đất đai thuộc trường hợp bắt buộc phải hòa giải nhưng chưa tiến hành thủ tục hòa giải đã yêu cầu Tòa án giải quyết thì Tòa án sẽ trả lại đơn khởi kiện vì lý do chưa đủ điều kiện khởi kiện theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 192 Bộ luật tố tụng dân sự 2015:
“1. Thẩm phán trả lại đơn khởi kiện trong các trường hợp sau đây:
b) Chưa có đủ điều kiện khởi kiện theo quy định của pháp luật.”
Trên thực tế có rất nhiều trường hợp người khởi kiện bị trả lại đơn vì lý do chưa hòa giải trước khi nộp đơn khởi kiện, vậy những tranh chấp đất đai nào phải hòa giải trước khi khởi kiện tại Tòa án? Tại khoản 2 Điều 3 Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP hướng dẫn như sau:
“2. Đối với tranh chấp ai là người có quyền sử dụng đất mà chưa được hòa giải tại Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi có đất tranh chấp theo quy định tại Điều 202 Luật đất đai năm 2013 thì được xác định là chưa có đủ điều kiện khởi kiện quy định tại điểm b khoản 1 Điều 192 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015.
Đối với tranh chấp khác liên quan đến quyền sử dụng đất như: tranh chấp về giao dịch liên quan đến quyền sử dụng đất, tranh chấp về thừa kế quyền sử dụng đất, chia tài sản chung của vợ chồng là quyền sử dụng đất,… thì thủ tục hòa giải tại Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi có đất tranh chấp không phải là điều kiện khởi kiện vụ án”.
Như vậy tranh chấp đất đai trong việc xác định ai là người có quyền sử dụng đất là tranh chấp bắt buộc phải tiến hành hòa giải tại Ủy ban nhân dân cấp xã theo quy định của pháp luật trước khi khởi kiện tại Tòa án. Có thể lấy một số ví dụ về loại tranh chấp này như sau:
Ví dụ 1: Ông A và ông B có nhà đất giáp ranh nhau, trước đây hai gia đình vẫn sử dụng bình thường không có vấn đề gì. Khi ông A xây bờ rào bao quanh phần đất của mình thì ông B ngăn cản vì cho rằng ông A xây bờ rào lấn sang phần đất của ông B.
Ví dụ 2: Ông A sinh sống ổn định, lâu dài trên đất nhưng sau đó phát hiện ông B là hàng xóm đi kê khai và xin cấp Giấy chứng nhận đối với phần đất này.
Trên đây là nội dung tư vấn của chúng tôi đối với việc xác định những tranh chấp đất đai phải hòa giải trước khi khởi kiện tại Tòa án. Nếu bạn còn bất kỳ vướng mắc gì hoặc cần hỗ trợ các thủ tục liên quan, bạn có thể liên hệ với chúng tôi – Công ty Luật TNHH PGL Nam Luật qua tổng đài 0888 678 929 để được tư vấn.
