Trước hết, “Ân xá” được hiểu là đặc ân của nhà nước trong việc miễn giảm trách nhiệm hình sự hoặc hình phạt với người phạm tội, thể hiện chính sách nhân đạo của nhà nước ta với những người phạm tội, mở ra cho những người phạm tội khả năng ăn năn hối cả, cải tạo, giáo dục trở thành người có ích cho xã hội và nhanh chóng tái hòa nhập cộng đồng. Ân xá được thực hiện thong qua hai hình thức là đại xá và đặc xá.
Tóm lại, “ân xá” sẽ bao hàm cả “đại xá” và “đặc xá” nhằm thể hiện chính sách nhân đạo của nhà nước đối với người phạm tội.
Như vậy, giữa “đại xá” và “đặc xá” khác nhau như thế nào?
Trước tiên, “Đại xá” được hiểu là sự khoan hồng của Nhà nước nhằm tha tội hoàn toàn cho một số loại tội phạm nhất định với hàng loạt người phạm tội nhân sự kiện quan trọng trong đời sống chính trị của đất nước, chẳng hạn như 30/4, 02/9,…
Về bản chất, đại xá là việc tha, miễn hình phạt hoặc giảm nhẹ hình phạt cho một số loại tội phạm hoặc một loạt người phạm tội đã hoăc chưa bị truy tố, xét xử, thi hành án. Và cơ quan có thẩm quyền ra quyết định đại xá thuộc thẩm quyền của Quốc hội.
Khác với đặc xá, việc quyết định đại xá có thể được áp dụng cho người phạm tội ở cả giai đoạn truy tố, xét xử và thi hành án. Sau khi có quyết định đại xá, người được đại xá sẽ trở thành người không có tội. Đồng thời, trong lý lịch tư pháp của người đó sẽ không có án tích.
Ngược lại, “Đặc xá” là sự khoan hồng đặc biệt của Nhà nước do Chủ tịch nước quyết định tha tù trước thời hạn cho người bị kết án phạt tù có thời hạn, tù chung thân nhân sự kiện trọng đại, ngày lễ lớn của đất nước hoặc trong trường hợp đặc biệt.
Về bản chất, “đặc xá” là việc miễn toàn bộ hoặc một phần hình phạt hoặc giảm nhẹ hình phạt, kể cả miễn trách nhiệm hình sự hoặc xóa án đối với một hoặc một số người nhất định hoặc một số đông người đang chấp hành hình phạt, trong trường hợp họ lập được công lớn hoặc đã quá già yếu hoặc mắc bệnh hiểm nghèo. Tuy nhiên, “đặc xá” chỉ được áp dụng trong giai đoạn đang thi hành án phạt tù (có thể là tù có thời hạn hoặc tù chung thân).
Khác với “đại xá”, người được “đặc xá” chỉ được miễn chấp hành hình phạt trong thời hạn còn lại, nhưng không được xóa án tích và trong lý lịch tư pháp của họ vẫn có tiền án tiền sự.
Như vậy, giữa “ân xá”, “đại xá” và “đặc xá” là hoàn toàn khác nhau. “Ân xá” là cách gọi chung của “đại xá” và “đặc xá” nhằm thể hiện chính sách nhân đạo, khoan hồng của pháp luật. Chúng ta cần hiểu rõ bản chất giữa những thuật ngữ nói trên nhằm tránh việc nhầm lẫn giữa chúng.
Công Ty Luật TNHH PGL Nam Luật
105E Ngô Quyền, phường 11, quận 5, TP.HCM
0888 678 929 - 0943 151 979
congtynamluat@gmail.com
