Câu chuyện bắt đầu từ năm 1998...
Năm 1998, vợ chồng bà Nguyễn Thị Tuyết và ông Phạm Văn Trai được UBND huyện Châu Thành (Hậu Giang) cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với khu đất hơn 13.000m² tại xã Đông Thạnh – nơi họ đã canh tác từ năm 1980.
Cuộc sống gia đình cứ thế trôi qua cho đến khi một khoản nợ cũ bất ngờ đưa mảnh đất này vào vòng xoáy kiện tụng. Khoảng năm 2000, ông Trai bị Tòa tuyên phải trả nợ cho ông Nguyễn Văn Tuấn. Thi hành án đã lấy 960m² đất để trừ nợ. Phần đất này sau đó được chuyển nhượng lại cho ông Hà Phương Hải – người hiện đang đứng tên hợp pháp.
Hết chuyện nợ, đến chuyện thừa kế
Những tưởng mọi chuyện đã kết thúc khi TAND tỉnh Hậu Giang xác định phần đất còn lại thuộc quyền sử dụng hợp pháp của vợ chồng bà Tuyết. Thế nhưng, năm 2024, sau khi ông Trai mất được 4 năm, các anh em ruột của ông bất ngờ nộp đơn khởi kiện ra TAND huyện Châu Thành, yêu cầu chia phần đất này theo diện thừa kế cha mẹ để lại.
Điều đặc biệt là họ cho rằng phần đất này không phải tài sản chung của vợ chồng bà Tuyết, mà là "di sản chưa chia" của cha mẹ – và bà Tuyết không thuộc hàng thừa kế, nên không có quyền gì.
Tòa sơ thẩm đồng ý chia đất, bà Tuyết phản ứng mạnh
Tháng 10/2024, TAND huyện Châu Thành xét xử sơ thẩm và tuyên chấp nhận yêu cầu chia thừa kế. Người được chia ít nhất 1.200m², người nhiều nhất hơn 3.200m². Bà Tuyết bị loại khỏi danh sách thừa kế.
Không đồng tình, bà Tuyết lập tức kháng cáo. Bà cho rằng bản án sơ thẩm đã bỏ qua nhiều yếu tố pháp lý quan trọng:
- Phần đất đã được Nhà nước công nhận đứng tên hai vợ chồng bà từ năm 1998.
- Cơ quan thi hành án chỉ xử lý 960m² để thi hành nghĩa vụ dân sự, phần còn lại vẫn là tài sản hợp pháp.
- TAND tỉnh Hậu Giang từng có bản án xác định rõ quyền sử dụng đất của vợ chồng bà khi xét xử tranh chấp với ông Hà Phương Hải.
Góc nhìn từ chuyên gia pháp lý PGL Nam Luật
Theo phân tích của PGL Nam Luật, vụ án này đặt ra những vấn đề pháp lý không thể xem nhẹ:
- Thứ nhất, hiệu lực pháp lý của bản án đã tuyên trước đó phải được bảo đảm.
- Thứ hai, cần xác định rõ tài sản là di sản hay tài sản chung.
- Thứ ba, người sử dụng đất hợp pháp, có giấy chứng nhận, cần được pháp luật bảo vệ.
Từ các yếu tố trên, có thể thấy việc chia lại đất trong trường hợp này là chưa đảm bảo tính toàn diện, và tiềm ẩn nguy cơ tạo tiền lệ không rõ ràng cho các vụ việc tương tự.
Nỗi lo “bản án chồng bản án”
Vụ việc cũng đặt ra câu hỏi lớn về tính thống nhất trong hệ thống tư pháp. Một bên là bản án đã có hiệu lực pháp luật, xác định rõ quyền sử dụng hợp pháp; một bên là bản án sơ thẩm mới, chia lại đất như chưa từng có phán quyết nào trước đó.
Nếu không được xét xử khách quan và toàn diện, vụ án này có nguy cơ tạo tiền lệ xấu – khi tài sản đã được công nhận vẫn có thể bị chia lại chỉ vì những lập luận thiếu căn cứ.
Lời kết
Từ một câu chuyện thực tế, bài học rút ra là việc xác định tài sản chung – riêng, tài sản thừa kế hay không – cần được làm rõ ràng ngay từ đầu. Các cơ quan tố tụng cần xem xét toàn diện bối cảnh pháp lý, tránh gây thiệt hại cho người đã sử dụng đất ổn định và hợp pháp.
???? Nếu bạn đang gặp vấn đề tương tự, hãy liên hệ với PGL Nam Luật để được hỗ trợ. Hotline tư vấn: 0901 878 296.
