Việc mua bán trực tuyến đã trở thành xu hướng tất yếu trong thời đại công nghệ số. Tuy nhiên, không ít người vẫn còn thắc mắc: Việc đặt hàng online có được xem là giao kết hợp đồng hợp pháp hay không? Để làm rõ vấn đề này, cần căn cứ vào quy định pháp luật dân sự và giao dịch điện tử hiện hành.
Theo Điều 119 Bộ luật Dân sự 2015, hình thức của giao dịch dân sự có thể là lời nói, văn bản hoặc hành vi cụ thể. Ngoài ra, khoản này cũng quy định rõ: giao dịch dân sự thông qua các phương tiện điện tử dưới hình thức thông điệp dữ liệu theo pháp luật về giao dịch điện tử được coi là giao dịch bằng văn bản. Điều đó có nghĩa rằng, một giao dịch được thực hiện qua email, tin nhắn điện thoại, hoặc qua các nền tảng thương mại điện tử như website, app... đều được coi là giao dịch bằng văn bản, có giá trị pháp lý như hợp đồng truyền thống.
Tiếp theo, theo Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015, giao dịch dân sự được công nhận là hợp pháp khi đáp ứng đủ các điều kiện:
- Các chủ thể tham gia có năng lực pháp luật dân sự và năng lực hành vi dân sự phù hợp.
- Việc tham gia giao dịch hoàn toàn tự nguyện, không bị ép buộc.
- Mục đích và nội dung giao dịch không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.
- Hình thức giao dịch tuân theo quy định pháp luật trong các trường hợp luật có yêu cầu cụ thể.
Từ đó có thể khẳng định: Việc người tiêu dùng đặt hàng qua mạng, qua các trang thương mại điện tử như Shopee, Lazada, Tiki, hoặc trực tiếp trên website của doanh nghiệp đều được xem là hành vi giao kết hợp đồng dân sự.
Thêm vào đó, Khoản 16 Điều 3 của Luật Giao dịch điện tử 2023 định nghĩa rõ: “Hợp đồng điện tử là hợp đồng được thiết lập dưới dạng thông điệp dữ liệu”. Như vậy, chỉ cần có sự thỏa thuận giữa hai bên – người mua và người bán – và hình thức thể hiện là thông điệp dữ liệu (đơn đặt hàng, email xác nhận, tin nhắn...), thì đã đủ cơ sở pháp lý để coi đó là hợp đồng điện tử có hiệu lực.
Việc xác nhận đơn hàng, thanh toán qua cổng điện tử, hoặc email xác nhận giao dịch từ bên bán cũng có thể được dùng làm bằng chứng giao kết hợp đồng nếu phát sinh tranh chấp. Chính vì vậy, người tiêu dùng cần lưu ý lưu trữ đầy đủ các bằng chứng giao dịch như email, hóa đơn điện tử, lịch sử đơn hàng... để bảo vệ quyền lợi của mình khi cần.
Tóm lại, trong bối cảnh thương mại điện tử phát triển, việc đặt hàng online hoàn toàn được xem là hình thức giao kết hợp đồng hợp pháp theo pháp luật Việt Nam hiện hành. Việc này không chỉ mang lại sự thuận tiện mà còn được bảo vệ bởi hành lang pháp lý vững chắc, miễn là các bên tham gia giao dịch đảm bảo tự nguyện, đúng quy định và minh bạch.
Nếu bạn đang vận hành một doanh nghiệp bán hàng online hoặc là người tiêu dùng, hãy luôn ý thức rằng những giao dịch qua mạng không hề "ảo" mà là những hợp đồng thật sự, có giá trị pháp lý rõ ràng. Do đó, đừng bỏ qua việc đọc kỹ điều khoản, kiểm tra thông tin giao dịch và lưu trữ hồ sơ đặt hàng để phòng tránh rủi ro pháp lý về sau.
